Bệnh tiểu đường loại 2 (T2D) là một rối loạn chuyển hóa, nội tiết, đang đạt đến tỷ lệ dịch trên toàn cầu. Tuy nhiên, sự gia tăng ở Đông Nam Á (68%) là đáng báo động (Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế, 2021).
Insulin là gì?
Insulin, như bạn có thể đã biết, là một loại hormone được sản xuất bởi các tế bào trong tuyến tụy được gọi là ‘tế bào đảo beta của tụy’.
Insulin cho phép cơ thể bạn sử dụng glucose từ carbohydrate bạn ăn vào để sản xuất năng lượng hoặc lưu trữ glucose dư thừa trong gan để sử dụng trong tương lai. Do đó, insulin là một hormone điều hòa giúp giữ lượng đường trong máu trong phạm vi bình thường.
Nếu không có sự hiện diện của insulin, các tế bào cơ thể không thể sử dụng glucose để tạo ra năng lượng. Tình trạng này với insulin thấp dẫn đến sự tích tụ glucose trong máu và cuối cùng là tăng lượng đường trong máu (tăng đường huyết).
Bệnh tiểu đường là một tình trạng y tế được đặc trưng chủ yếu bởi lượng đường trong máu tăng (tăng đường huyết như đã lưu ý ở trên).
Đái tháo đường loại 2
Đái tháo đường loại 2 (T2DM) được đặc trưng bởi đường huyết tăng liên tục, hoặc tăng đường huyết sau bữa ăn có chứa carbohydrate.
Không giống như bệnh tiểu đường loại 1 được đặc trưng bởi sự thiếu hụt insulin, hầu hết các cá nhân bị ảnh hưởng bởi T2DM có nồng độ insulin tăng cao (nhịn ăn và / hoặc sau khi uống glucose), trừ khi có suy giảm tế bào beta.
Ở bệnh tiểu đường loại 2, các tế bào của cơ thể trở nên đề kháng với tác dụng của insulin do các thụ thể liên kết với hormone trở nên ít nhạy cảm hơn với nồng độ insulin dẫn đến tăng insulin máu và rối loạn giải phóng insulin.
Có bao nhiêu glucose trong máu?
Khi nồng độ glucose trong máu là 100 miligam / decilit, máu của một người trưởng thành trung bình chứa khoảng 5-10 gram glucose.
Các yếu tố nào ảnh hưởng đến lượng đường trong máu
a.Các yếu tố gây tăng lượng đường trong máu
+ Carbohydrate trong chế độ ăn uống là yếu tố ngoại sinh chính làm tăng đường huyết.
+ Sự thay đổi trong thực phẩm trong những năm gần đây đã làm tăng tiêu thụ đường tinh luyện và bột mì, quá nhiều chất béo.
+ Sự dư thừa dinh dưỡng ở mức cao, kéo dài
+ Có nhiều yếu tố đóng góp nội sinh làm tăng đường huyết. Có ít nhất 3 loại hormone khác nhau làm tăng nồng độ glucose: glucagon, epinephrine và cortisol. Những hormone này làm tăng nồng độ glucose bằng cách tăng glycogenolysis và gluconeogenesis.
b. Các yếu tố giúp giảm lượng đường huyết
+ Chế độ ăn uống lành mạnh. Giảm lượng carbohydrate, chất béo trong chế độ ăn uống có thể làm giảm lượng đường trong máu.
+ Sự gia tăng hoạt động hoặc tập thể dục cũng góp phần giảm lượng đường trong máu.
+ Insulin là yếu tố nội sinh chính làm giảm lượng đường trong máu thông qua điều chỉnh quá trình chuyển hóa carbohydrate, chất béo và protein; thúc đẩy sự hấp thụ carbohydrate, đặc biệt là glucose từ máu vào gan, mô mỡ hoặc mô mỡ và tế bào cơ xương.
Nguyên nhân nào gây ra tình trạng kháng insulin (IR) trong bệnh tiểu đường loại 2?
Ngày nay, nhiều bằng chứng khoa học cho thấy: Tăng insulin máu là nguyên nhân gây ra IR và T2DM, vì các tế bào phải tự bảo vệ mình khỏi mức glucose và insulin quá mức.
Tăng insulin máu được bắt đầu như thế nào? Trong điều kiện sinh lý, insulin kích thích sự hấp thu glucose vào cơ tim, cơ xương, gan, mô mỡ và các mô trao đổi chất khác để duy trì cân bằng nội môi glucose. Giảm tín hiệu insulin cùng với việc giảm vận chuyển glucose, thúc đẩy sự gia tăng bù trừ trong sản xuất insulin của tuyến tụy dẫn đến tăng insulin máu. Tăng insulin máu làm tăng tiết insulin và giảm độ thanh thải insulin trong máu.
Hậu quả của tình trạng này dần dần dẫn đến kháng insulin. Đây là tình trạng cơ thể bạn không đáp ứng tốt với tác dụng của insulin trong cơ thể. Tuyến tụy của bạn sau đó cố gắng bù đắp bằng cách tạo ra nhiều insulin hơn.
Trong khái niệm mới này, kháng insulin được đề xuất là một cơ chế bảo vệ sinh lý của cơ thể cố gắng ngăn ngừa sự phát triển của hạ đường huyết và bảo vệ các mô quan trọng khỏi căng thẳng trao đổi chất và tổn thương do chất dinh dưỡng gây ra.
Tăng insulin máu lâu dài làm thay đổi quá trình chuyển hóa tế bào.
Tăng insulin máu / Kháng insulin thúc đẩy tình trạng viêm và apoptosis của tế bào tạo điều kiện cho bệnh tiểu đường tiến triển. Cuối cùng có thể dẫn đến sự phát triển của bệnh tiểu đường loại 2. Điều này xảy ra nếu tuyến tụy của bạn không thể theo kịp nhu cầu insulin của cơ thể để duy trì và kiểm soát lượng đường trong máu.
Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ nói rằng có tới 50% những người bị kháng insulin và tiền tiểu đường sẽ phát triển bệnh tiểu đường loại 2 nếu họ không thực hiện bất kỳ thay đổi lối sống nào.
Tăng insulin máu và kháng insulin cũng làm tăng nguy cơ sau đây:
- Thừa cân
- Rối loạn mỡ máu
- Huyết áp cao
Đôi khi, những người bị tăng insulin và kháng insulin có thể phát triển acanthosis nigricans. Đây là những mảng mượt mà sẫm màu thường ở phía sau cổ, gần háng và ở nách.
Những yếu tố nguy cơ khác của bệnh tiểu đường loại 2 là gì?
Nhiều nghiên cứu khoa học đã làm rõ ảnh hưởng của:
+ Lối sống
+ Di truyền
+ Bệnh tuyến tụy
+ Béo phì
…
và nhiều yếu tố khác nhau nữa có thể khiến một người mắc bệnh đái tháo đường loại 2. Các yếu tố như gen, lối sống, dinh dưỡng, tình trạng bệnh tật sẽ luôn đóng một vai trò có khả năng dẫn đến sự phát triển của tình trạng này.
Song với các bằng chứng nghiên cứu khoa học và lâm sàng hiện nay, người ta có thể nói rằng:
Bệnh tiểu đường loại 2 là biểu hiện của tình trạng tăng insulin máu rất cao.
T2D chỉ đơn thuần là phần nổi nhỏ bé của một tảng băng trôi khổng lồ về rối loạn chức năng trao đổi chất tàn phá vẫn còn ẩn trong thế giới y học allopathic thông thường.
